Singelgracht

Hoe hebben we onze leefomgeving
zo uit handen kunnen geven!¹

Betreft: verzoek participatie buurtbewoners bij herinrichting GWO30 én wandelboulevard tussen Zaagpoort- en Raampoortbrug n.a.v. nota Amsterdam veilig en leefbaar 30km

Geachte wethouder De Vries,
Geacht raadsleden van de commissie MLW,

De aanleg van de Singelgrachtparkeergarage Marnix vanaf augustus 2020 heeft de bewoners kennis laten maken met de effecten van een rijweg die volgestouwd is met 30 km borden, smiley’s en gele middenbermbanden. Desondanks hebben deze maatregelen nauwelijks effect op het temperen van de snelheid van auto’s.²

Dat zal waarschijnlijk anders worden als 30 km de norm wordt in Amsterdam³ en de intelligente snelheidsassistente (ISA)⁴ autobestuurders aanzet dan wel dwingt om zich aan de snelheid limiet te houden.

Volgens de Nota Amsterdam veilig en leefbaar 30 km, pagina 28, zal bij de herinrichting van de GOW30 met de nieuwe en aanvullende inrichtingsprincipes gewerkt worden.
Het stuk Nassaukade tussen Zaagpoort- en Raampoortbrug wordt opnieuw ingericht wanneer de parkeergarage Singelgracht Marnix opgeleverd wordt eind 2023, begin 2024.

De VVS verzoekt u dringend

• de herinrichting van dit stuk Nassaukade zodanig aan te pakken dat de veiligheid, leefbaarheid én duurzaamheid met elkaar in balans gebracht worden;
• dat inrichting van de nieuwe GWO30 weg ontworpen wordt in samenhang met de geplande aanleg van de wandelweg langs de Singelgracht tussen Zaag- en Raampoort;
• dat buurtbewoners via cocreatie/participatie⁵ nauw betrokken worden bij deze herinrichting van straat en wandelweg.
  

Ruimtelijke beleving
De Amsterdamse binnenstad is in de zestiger jaren ontsnapt aan de aanleg van brede autowegen in de hele stad. Niettemin zijn decennialang de gebruiks- en de belevingsbelangen van bewoners, voetgangers, spelende kinderen en fietsers opgeofferd om de auto zoveel mogelijk ruim baan te geven en snel te laten doorstromen.
Juist ook in de Singelgrachtzone is de auto steeds dominanter geworden, zeker de laatste 15 jaar. Er zijn veel verkeerskundige maatregelen genomen waardoor de S100 steeds intensiever als hoofdnetauto wordt gebruikt. Ook als grens van de binnenstad wordt zij door bewoners ervaren als de weg waarlangs de verkeersproblemen van de binnenstad opgelost moeten worden.

De verkeersfunctie van de S100 heeft door deze verkeerstechnische afwegingen de verblijfskwaliteit van dit ‘gebied met buitengewoon stads- en landschapsschoon’⁶ ernstig
aangetast. Dat gaat ook op voor de luchtkwaliteit in dit gebied. Die is navenant slechter geworden.

Herbeleving openbare ruimte
Na het gereedkomen van de ondergrondse parkeergarage in de Singelgracht tussen Raampoortbrug en Zaagpoortbrug gaat men dit gebied ontwikkelen in overeenstemming met de Nota van Uitgangspunten Singelgrachtzone van 1997 en 2003.

Er komt een zogenaamde wandelpromenade langs dit stuk Singelgracht. Met het ontwerp van de inrichting hiervan zijn verschillende groepen al dan niet in participatievorm aan de slag. Het gaat om groepen onzichtbare ambtenaren op de achtergrond, een groep ambtenaren en bewoners samen en een grote groep buurtbewoners.
Er staan tussen Zaagpoort en Raampoortbrug beeldbepalende bomen die door de overheid beschermd moeten worden⁷ en waarvoor maatregelen genomen worden om de wortelgroei te verbeteren. Deze prachtige bomenrijen en het water kunnen dan opnieuw een rustgevend overgangszone tussen het centrum en het stadsdeel Wester(park) vormen.

Veiligheid
Op dit stuk Nassaukade fietst een enorm aantal fietsers in spitsuren. Dat zijn veelal scholieren (Cartesius bijvoorbeeld) en ouders die hun kinderen naar de omliggende scholen brengen (o.a. Rijk Kramer op de Nassaukade en in de Van Oldenbarneveldtstraat, Vrije School in de Tweede Nassaustraat).
De variatie aan fietsen met uiteenlopende snelheden en formaat op een te smal fietspad is zichtbaar gevaarlijk en onveilig voor juist de kwetsbare verkeersdeelnemers.

Duurzaamheid
Anno 2021 hebben we allemaal een opdracht om te zorgen dat er naast veiligheid en leefbaarheid ook gewerkt wordt aan klimaatadaptatie. Bij de herinrichting van dit stuk
Singelgracht zal dus ook een toekomstbestendig, duurzaam ontwerp uitgangspunt behoren te zijn. Ook daar hebben de bewoners hele heldere ideeën over.
Er is al wateroverlast geconstateerd in de buurt door barrièrewerking van onderkeldering van huizen en het bouwen van extra ruimtes in tuinen.
Welk effect de ondergrondse parkeergarage op de middellange termijn zal hebben op de waterbalans en grondwaterstanden is voor bewoners nog niet duidelijk, ondanks het gebruik van modellen.

Ideeën
De nota Amsterdam veilig en leefbaar introduceert een nieuw type weg de GWO30. De herinrichting van het stuk Singelgrachtzone tussen Raampoort en Zaagpoort brug biedt de kans om dit stuk veilig, leefbaar en duurzaam te maken.
In deze nota maar ook op basis van ervaringen en ingrepen in andere delen van de stad en in andere steden, kunnen de bewoners ideeën aandragen voor de inrichting van de weg zoals onder ander licht verhoogde parkeerplateaus met zebrapad voor oversteek op kruisingen naar de wandelpromenade, overrijdbare middenberm met versmalling van de weg, wel of geen vrij liggende fietspaden, opheffen van parkeerplekken langs de straatkant ten behoeve van fietsparkeerplekken en plaatsing ondergrondse vuilcontainers. Ideeën van de buurtbewoners over de inrichting van de ‘wandelpromenade’ deden de huidige landschapsarchitect en enkele ambtenaren die ook aan het ontwikkelen zijn, in positieve zin versteld staan.

Participatie/ cocreatie⁸
De Stichting Vrienden van de Singelgracht wil zich maximaal met de buurt inzetten om te komen tot een ontwerp van de GWO30 weg en de ‘wandelpromenade’ waar iedereen die gebruikt maakt van dit stuk openbare ruimte, heel erg blij van wordt.

Daarom verzoeken wij u om participatie⁹ met de buurtbewoners als vertrekpunt te nemen bij de herinrichting van de GWO30 in samenhang met de inrichting van de ‘wandelpromenade’.

Hoogachtend
Bewoners

Voetnoten

1. Het recht van de snelste, hoe ons verkeer steeds asocialer werd, Thalia Verkade en Marco te Brömmelstoet, De Correspondent, juni 2020.
2. Uitdraai metingen van smiley’s ontvangen via projectleider Singelgrachtgarage Marnix.
3. Zie de ervaringen in Brussel waar een aanzienlijke algemene daling van de gemiddelde snelheid is geconstateerd en waar aantal ernstige ongevallen sterk is afgenomen. https://mobilitemobiliteit.brussels/nl/news/brussel-stad-30-lagere-snelheid-en-minder-ongevallen-in-de-eerste-maanden-van-
   2021  ; Ook bij presentatie 30 km in Pakhuis de Zwijger 7 september 2021 toegelicht;
4. EU richtlijn 2019/2144 bepaalt dat vanaf juli 2022 (volgend jaar) ISA verplicht is in alle nieuwe auto’s
5. Beleidskader en leidraad participatie Gemeente Amsterdam 1 juni/oktober 2021;
6. 1997 NvU Singelgrachtzone; Nota Ruimtelijke Randvoorwaarden Singelgrachtzone2003, Convenant stadsdelen 2003; adviezen van de ARS: Singelgracht, tussen structuur en bestemmingsplan; Het collier van Amsterdam, uitgave van de Amsterdamse Raad voor de Stadsontwikkeling
7. Raad van State ECLI:NL:2018:306, uitspraak 19 september 2018 in geding tussen Gemeente en Stichting Vrienden van de Singelgracht.
8. Beleidskader participatie gemeente Amsterdam, 6 en 7 oktober op de agenda van de gemeenteraad.
9. Net als bij de inrichting van een andere parel van Het collier van Amsterdam, Het Frederik Hendrikplantsoen.